KRZEMIANY I GLINOKRZEMIANY
-
W przyrodzie występuje około 800 znanych minerałów krzemianowych co czyni
z
-
nich najliczniejszą grupę minerałów. Ilościowy udział krzemianów
i glinokrzemianów w budowie skał wynosi około 75% wagowych. Krzemiany,
oprócz dominującego znaczenia skałotwórczego, mogą być także źrodłem wielu
cennych metali (np. krzemiany Ni, Zn, Zr, Li), tworzą również złoża wielu
ważnych surowców mineralnych (kaolin, azbest, skalenie).
Wśród krzemianów znaleźć można także piękne kamienie szlachetne i ozdobne
(np. szmaragd, turmalin, topaz, nefryt).
-
Współczesna systematyka krzemianów i glinokrzemianów opiera się na ich
-
właściwościach krystalochemicznych, tj. na budowie sieci krystalicznej.
Podstawowymi elementami strukturalnymi tej sieci są ściśle obok siebie
ułożone 4 aniony tlenu oraz zawarty między nimi kation krzemu. Modelem
przestrzennym tak ułożonego anionu [SiO4]4 - jesttetraedr,
czyli czworościan foremny:
-
Wewnątrz tetraedru w miejscu krzemu może występować także glin. Różnice
-
ładunków wywołane podstawieniem Si4 + przez Al3 +
kompensowane są przez podstawianie dodatkowych kationów. Krzemiany, w których
część anionów [SiO4]4 - zastąpiona jest anionami
[AlO4]5 - , określane są jako glinokrzemiany.
-
Oprócz tetraedrów w sieci krystalicznej krzemianów występują też połączenia
-
tlenowo-hydroksylowo-glinowe, tworzące oktaedry
(ośmiościany foremne). Zbudowane są one z sześciu jonów tlenowych lub hydroksylowych
i znajdującego się w ich wnętrzu kationu glinu:
-
W zalżności od sposobu łączenia tetraedrów i stopnia ich kondensacji krzemiany
dzieli się na:
-
* krzemiany grupowe
-
* krzemiany pierścieniowe
-
* krzemiany łańcuchowe
-
* krzemiany wstęgowe
-
* krzemiany warstwowe
-
* krzemiany szkieletowe
-
W wymienionych powyżej grupach krzemianów czworściany krzemowo-tlenowe
-
występują w sieci przestrzennej jako oddzielone od siebie jednostki strukturalne,
bądź łączą się poprzez naroża, tworząc skomplikowane rodniki anionów zwspolonych.
Ewolucję budowy przestrzennej krzemianów ilustruje poniższy rysunek:
Powrót do strony
głównej