FOSFORANY

Najważniejszymi minerałami należącymi do tej grupy są: apatyt i wiwianit

 

APATYT Ca₅[(F,Cl)/(PO₄)₃]

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: apatyt krystalizuje w układzie jednoskośnym.

Pokrój kryształów: heksagonalny, słupkowy, niekiedy kulisty z powodu dużej ilości śćian.

Barwa: najczęściej bezbarwny, żółty, niebieski, zielony, fioletowy, czerwony.

Połysk: szklisty.

Rysa: biała.

Twardość: 5,0 - wzorcowa w skali Mohsa.

Łupliwość: brak.

Gęstość: 3,16 - 3,22 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Apatyt jest mieszaniną izomorficzną apatytu chlorowego i fluorowego, zwykle z

dodatkiem grupy hydroksylowej (OH). Zawartość P₂O₅ wynosi od 40,9 do 42,3%. Występuje powszechnie jako minerał akcesoryczny w wielu skałach magmowych, obecny jest również w niektórych skałach metamorficznych, oraz w złożach hydrotermalnych.

W warunkach osadowych fosforan może być wytrącany z wód morskich w postaci

koloidalnej lub skrytokrystalicznej, dając początek złożom o ogólnej nazwie fosforytów.

W glebach apatyt obecny jest w postaci pojedynczych ziarn, najczęściej bardzo

nieregularnego kształtu. Występuje tu jednak raczej rzadko, ponieważ łatwo ulega rozpuszczeniu i wypłukaniu.

Apatyty i fosforyty wykorzystywane są do produkcji nawozów mineralnych.

 

WIWIANIT Fe₃(PO₄)₂ ^. 8H₂O

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: wiwianit krystalizuje w układzie jednoskośnym.

Pokrój kryształów: kryształy słupkowe do tabliczkowych.

Barwa: zwykle zielony do niebieskiego.

Połysk: perłowy.

Rysa: biała.

Twardość: 2,0.

Łupliwość: doskonała.

Gęstość: 2,6 - 2,7 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Wiwianit występuje jako minerał wtórny środowisk redukcyjnych. Znany jest z

żelazistych glin i margli w sąsiedztwie rud żelaza i fosforytów oraz bagien i torfowisk.