Lesław Zimny

AGROTECHNIKA  CZY  AGRONOMIA (artykuł dyskusyjny)

Fragmenta Agronomica 3/1993

 

           Używany często w literaturze krajowej i zagranicznej termin "agrotechnika" nie jest jednoznaczny. W Polsce [34, 41], byłym ZSRR [29, 37] i byłej Czechosłowacji [35] oznacza on ogół zabiegów stosowanych przy uprawie roli i roślin w celu uzyskania dużych plonów o wysokiej jakości. W byłej NRD hasło "agrotechnika" obejmowało problematykę związaną z mechanizacją i automatyzacją prac w rolnictwie [14, 16] lub całokształt zabiegów stosowanych w polowej produkcji roślin [11].

           W krajach zachodnich pojęcie to utożsamiane jest wyłącznie z techniką rolniczą [5, 40]. Targi, odbywające się co 2 lata we Frankfurcie nad Menem, na których prezentowane są najnowsze maszyny i narzędzia do produkcji rolnej, noszą nazwę "Agritechnika" [6]. Nazwa tych targów jednoznacznie wskazuje na ścisły związek tego terminu z mechanizacją rolnictwa. Dlatego też nazwa Polskiego Towarzystwa Nauk Agrotechnicznych może być w wielu krajach niewłaściwie rozumiana. Poza tym, co oznaczają w nazwie towarzystwa "nauki agrotechniczne"? Czyżby coś innego, niż "agrotechnika"? Dlaczego PTNA wydaje czasopismo "Fragmenta Agronomica" a nie "Fragmenta Agrotechnica"? Przecież Europejskie Towarzystwo Agronomiczne [23] wydaje "European Journal of Agronomy", a Amerykańskie Towarzystwo Agronomiczne [12] "Advances in Agronomy". Oba te periodyki zamieszczają publikacje z zakresu produkcji roślinnej.

          Również tytuł opublikowanego ostatnio 5-języcznego "Słownika agro-bio-technicznego" [38] jest dyskusyjny. Dodatkowo komplikuje go jeszcze człon "bio", który ma podkreślać akcent biologiczny "agrotechniki". Wydaje się, że wielu specjalistów z zakresu rolnictwa, nie tylko zagranicznych, ale także i polskich, będzie miało trudności z właściwą interpretacją tej dyscypliny naukowej, tzn. agrobiotechniki. Notabene termin "agrobiotechnika" w "Słowniku agro-bio-technicznym" nie występuje. Nie wyjaśnia go też żaden inny polski leksykon.

        Termin "agronomia" znany był w Polsce już w XIX wieku [30, 30a]. Oznaczał on naukę o uprawie roli i kształtowaniu warunków wzrostu roślin. W okresie powojennym agronom był organizatorem produkcji rolnej [16, 28. 37]. Do zadań agronoma należało organizowanie gospodarki nasiennej oraz walki z chorobami, szkodnikami i chwastami, a także upowszechnianie nowych metod uprawy roli i roślin.

         Obecnie pojęcie "agronomia" jest pojęciem jednoznacznym, oznaczającym naukę o produkcji roślinnej wraz z dziedzinami z nią związanymi, jak fizjologia i anatomia roślin, chemia rolna, gleboznawstwo oraz ochrona roślin [16, 21. 37]. Liczne czasopisma [1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 13, 17, 22, 24, 26, 27, 36, 39], monografie [15, 25, 32], encyklopedie [18, 20, 33, 40], towarzystwa naukowe [12, 23], specjalności na Wydziałach Rolniczych (AR Wrocław i Poznań, AT-R Bydgoszcz), a także specjaliści opracowujący komputerową bazę danych [42], nadają słowu "agronomia" takie samo znaczenie, tzn. nauki o polowej produkcji roślinnej. Poza tym w piśmiennictwie polskim ugruntowały się takie określenia, jak "agronomiczne właściwości roli" [31] i "agronomiczny punkt ciężkości gleby" [19], które wskazują na ścisły związek tego pojęcia z polem.

      WNIOSKI

       W oparciu o przytoczone fakty, mając na uwadze rozszerzającą się współpracę międzynarodową, proponuję:

1. Zmienić nazwę "Polskie Towarzystwo Nauk Agrotechnicznych" na "Polskie Towarzystwo Agronomiczne".

2. Zmienić nazwę "Słownik agro-bio-techniczny" na "Słownik agronomiczny" (w następnym wydaniu).

3. Upowszechniać termin "agronomia", oznaczający naukę o polowej produkcji roślinnej.

 

Postcriptum

Uchwałą Zjazdu Delegatów w roku 2004 zmieniono nazwę Polskie Towarzystwo Nauk Agrotechnicznych na Polskie Towarzystwo Agronomiczne.

       PIŚMIENNICTWO

1. Acta Agronomica Hungarica.
2. Acta Agronomica Sinica.
3. Acta Universitatis Agriculturae. Facultas Agronomica.
4. Advances in Agronomy.
5. Agrartechnik.
6. Agritechnika '85. Offizieller Katalog. Internationale DLG-Fachausstellung für Agrartechnik mit Zubehör und Ersatzteilwesen. Frankfurt/Main.
7. Agronomia Colombiana.
8. Agronomie. Sciences des productions vegetales et de l'environnement.
9. Agronomy and Soil Departmental Series - Alabama Agricultural Experiment Station.
10. Agronomy Journal.
11. Agrotechnische Grundlagen der Pflanzenproduktion. Lehrbuch fur die sozialistische Berufsausbildung. Facharbeiter für Pflanzenproduktion. Federführung: P.Müller. Deutscher Landwirtschaftsverlag, Berlin 1985.
12. American Society of Agronomy.
13. Annali dell'Instituto Sperimentale Agronomico.
14. BI-Handlexikon 1984. VEB Bibliographisches Institut, Leipzig.
15. Biology and agronomy of Stylosanthes. Academic Press, North Ryde 1984.
16. Brockhaus ABC. Landwirtschaft. Leipzig 1974.
17. Bulletin des Recherches Agronomiques de Gembloux.
18. Collins Concise Dictionary of the English Language. Collins, London and Glasgow 1989.
19. Drozd J., Licznar M., Weber J., 1985: Gleboznawstwo rolnicze. Skrypt AR Wrocław.
20. Encyclopedia americana. New York 1963.
21. Encyklopedia powszechna. PWN, Warszawa 1983.
22. European Journal of Agronomy.
23. European Society for Agronomy.
24. Fragmenta Agronomica.
25. Haricot. Etude agronomique. UNILEC, Saleux 1988. 26. Indian Journal of Agronomy.
27. Journal of Agronomy and Crop Science. Zeitschrift für Acker­ und Pflanzenbau.
28. Mała encyklopedia rolnictwa. PWRiL, Warszawa 1964.
29. Mosolov V.P.: Agrotechnika. Ogiz-Sel'chozgiz, Moskwa 1948.
30. Oczapowski M.: Agronomia, czyli nauka o gruntach, ich właściwościach, wpływie na nie zewnętrznych okoliczności. S.H.Merzbach, Warszawa 1848.
30a. Orgelbrand S.: Encyklopedyja Powszechna. Warszawa 1859, t.1.
31. Ogólna uprawa roli i roślin. Praca zbiorowa. PWRiL, Warszawa 1993.
32. Peas. Agronomy. Research report. 1985. UNILEC. Paris 1986.
33. Petit Larousse. Paris 1988.
34. Podstawy agrotechniki. Praca zbiorowa pod red. W. Niewiadomskiego. PWRiL, Warszawa 1983.
35. Prakticka agrotechnika. Pod vedenim J. Simona. Cesk. Akad. Zemed.Ved., Praha 1955.
36. Rivista di Agronomia.
37. Sel'skochozjajstvennyj enciklpediceskij slovar'. Sovetskaja Enciklopedija, Moskva 1989.
38. Słownik agro-bio-techniczny. PTNA, Lublin 1992.
39. TM, Tropical Agronomy technical Memorandum.
40. Wahrig G.: Deutsches Wörterbuch. Bertelsmann Lexikon Verlag, Gutersloh/München 1991.
41. Zalecenia agrotechniczne. IUNG, Puławy 1992.
42. Zimny L.: Słownik niemiecko-polski. Uprawa roli i roślin. AR Wrocław 1987. German-Polish Dictionary of Agronomy and Crop Science. CAB Abstracts 1987-89.
[Do strony domowej]