Wstęp Najwybitniejszym naukowcem polskim w dziedzinie rolnictwa w XX wieku był niewątpliwie profesor dr hab., dr h.c., dr h.c. Bolesław Zygmunt Świętochowski. Pracując przed II Wojną Światową na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej i po repatriacji do PRL na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki i od 1951 r. w Wyższej Szkole Rolniczej we Wrocławiu wniósł wielki wkład w rozwój nauki polskiej. Wykształcił liczne grono doktorów i docentów, przyszłych
profesorów i zarazem kierowników szeregu instytucji, między innymi powołanych
z jego inicjatywy. Współpracował ze specjalistami z różnych dziedzin
inicjując badania interdyscyplinarne oraz z naukowcami z zagranicy uczestnicząc
w sympozjach i konferencjach międzynarodowych lub delegując na nie swoich młodszych
reprezentantów. Odegrał też znaczącą rolę w gospodarce kraju przez rozwiązywanie
aktualnych problemów i systematyczne poradnictwo dla praktyki rolniczej. Jest
autorem ponad 180 publikacji naukowych, 45 popularyzatorskich oraz 20 książek
i podręczników – w tym akademickich: „Ogólnej uprawy roślin”, wydanej
od 1949 do 1969 roku sześciokrotnie i „Uprawy roli”, wydanej od 1949 do
1966 r. trzykrotnie, oraz ich syntezy „Ogólnej uprawy roli i roślin”,
opracowanej wspólnie ze swoimi uczniami: B. Jabłońskim, R. Krężlem i M.
Radomską, wydanej pośmiertnie w 1978 r. i ponawianej trzykrotnie do 1996 roku.
Kolejne modernizowane wydania, służyły kształceniu studentów rolnictwa w całej
Polsce. Materiały Opracowanie opiera się na pełnym wykazie publikacji prof. Bolesława Świętochowskiego [7] i artykułach o jego działalności [1,3,4]. Zawiera też syntetyczne opracowanie wybranych zagadnień przez uczniów Profesora: - Problematyka uprawy roślin w badaniach i poglądach B. Świętochowskiego (H. Jelinowska), - Studia nad opartą na płodozmianach organizacją gospodarstw wielkoobszarowych (Z. Gonet) i - Komitet ds. Podniesienia Żyzności i Produktywności Gleb Lekkich (J. Sienkiewicz). Problematyka badań naukowych „Przyczynek do metodyki doświadczeń odmianowych”[4] z 1924 r. otwiera listę 29 opublikowanych do 1939 r. prac Profesora, gdy w latach 1921-28 był adiunktem Katedry Uprawy Roślin na SGGW, następnie dyrektorem Zakładu Doświadczalnego Uprawy Tytoniu w Piadykach koło Kołomyji - do 1930 r., kierownikiem Działu fizjologii i doświadczalnictwa polowego w Zakładzie Doświadczalnym Uprawy Torfowisk w Sarnach i od 1936 r. kierował Katedrą Uprawy Roślin na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej. Trzy z nich poświęcił ziemniakom, 5 badaniom nad odmianami tytoniu, a następne 21 publikacji - tematyce użytkowania torfów, analizując też dynamikę zachodzących w nich procesów fizykochemicznych. W 1937 r. referował te badania na zjeździe w Zurichu jako prezes Polskiej Sekcji Torfowej Międzynarodowego Towarzystwa Gleboznawczego. Po repatriacji po wojnie do PRL i paru miesiącach pracy w Poznaniu przybył do Wrocławia, gdzie zorganizował Katedrę Ogólnej Uprawy Roli i Roślin na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu i Politechniki, którą kierował potem w Wyższej Szkole Rolniczej do przejścia na emeryturę w1966 roku, co jednak nie zakończyło jego pracy twórczej [6]. Analizując wszystkie rozprawy naukowe Profesora od 1924 do 1973 r. Jabłoński [2] usystematyzował je następująco: prace metodyczne w liczbie 24, uprawa roślin – 21, zmianowanie i płodozmiany – 16, nawożenie – 20, podnoszenie żyzności gleb lekkich – 17 oraz ekologia chwastów i ich zwalczanie –34, czyli razem 108 pozycji. Szereg referatów problemowych, prezentowanych na najwyższym forum, jak I Kongres Nauki Polskiej oraz na krajowych i międzynarodowych konferencjach jak też opracowania ważne dla gospodarki kraju uzupełniły tę liczbę do 181, w tym 23 w językach obcych. Informowały one o stanie wiedzy, nakreślały perspektywy i kierunki badań - także interdyscyplinarnych, wymagających nowatorskich metod. Profesor uzasadniał też celowość powołania nowych placówek naukowych: Zakładu Uprawy Gleb Lekkich, Zakładu Ekologii i Zwalczania Chwastów, czy Pracowni badań izotopowych. Należy podkreślić, że prof. Świętochowski był pionierem wielu nowych zagadnień w Polsce. Jako pierwszy przeprowadził badania nad herbicydami, wzmiankowane już w 1949 r. w podręczniku „Ogólna uprawa roślin”, a w 1951 r. opublikowane. Rok później pisał o potrzebie adaptacji „ systemu trawopolnego” Wiliamsa do warunków polskich, wykluczając paroletni okres uprawy traw luźnokępkowych na rzecz intensywnego okresu przygotowawczego i strukturotwórczego z 1,5-2 letnią uprawą koniczyny albo lucerny lub ich mieszanek z trawami. Po latach pracy na torfowiskach zainteresował się problemem erozji w terenach górskich i konstruowaniem pierwszych w Polsce płodozmianów przeciwerozyjnych. Płodozmiany i wartość przedplonowa różnych roślin były tematem wielu publikacji, m.in. w wydanych w 1958 r. w Pekinie w języku chińskim „Zaleceniach ogniw zmianowania” - po parotygodniowej wizytacji tamtejszego rolnictwa na zaproszenie Chińskiej Akademii Nauk. Od 1954 r. jako przewodniczący Komitetu ds. Podniesienia Żyzności i Produktywności Gleb Lekkich PAN prof. B. Świętochowski - już członek rzeczywisty PAN - podjął liczne badania dotyczące tej tematyki. W 1958 r. prezentował syntezy tych doświadczeń na międzynarodowej konferencji krajów RWPG. Zostały one opublikowane w Tagungsberichte nr 14 DAL (Niemieckiej Akademii Nauk Rolniczych), zaś problem zwalczania chwastów na glebach lekkich – w materiałach z Sesji Naukowej w Moskwie. W tym samym roku powrócił do racjonalnego użytkowania torfowisk, gdy były w całym kraju nadmiernie osuszane W 1959 roku zaczynają się publikacje z badań izotopowych. Poświęcone są głównie oznaczaniu tempa wzrostu korzeni i ich rozmieszczeniu w glebie jak też śledzeniu przemieszczeń P-32 z powietrznie suchych warstw gleby z jednoczesnym pobieraniu wody z innych miejsc środowiska i podobnych. Największa od 100 lat susza na Dolnym Śląsku w 1959 r. znajduje odbicie w opublikowanych w 1960 r. materiałach z interdyscyplinarnych badań nad jej skutkami i zapobieganiu im w produkcji polowej. W tym samym roku syntezy z prowadzonych w całej Polsce wieloletnich serii doświadczeń nad pogłębianiem orek oraz o stanie badań nad podnoszeniem żyzności gleb lekkich, opublikowane są w Tagungsberichte nr 28 DAL, zaś prace o zielonych nawozach z łubinu i nostrzyku w 1962 r. w Tagungsberichte nr 44. Tematyka gleb lekkich kontynuowana jest przez prof. Świętochowskiego również w objętych umowami jednolitych doświadczeniach w szeregu państw RWPG, wspólnie publikowanych np. „Versuch Swojec” z różnymi kombinacjami miąższości odwracanej i tylko spulchnianej warstwy do 25 cm w ręcznie założonych doświadczeniach modelowych (Tagungsberichte Nr 107, DAL, 1970). W ramach spłacania polskiego zadłużenia za importowanie zbóż z USA szereg placówek wykonywało badania zaakceptowane przez amerykański Departament Rolnictwa i składało systematyczne raporty poprzez PAN. Takimi były paroletnie badania laboratoryjne tworzenia się organiczno-mineralnych koloidów i aminokwasów w glebie pod wpływem wprowadzania różnych i w różnej postaci resztek roślinnych. Były prowadzone w kontrolowanych warunkach rozkładu, jednak nie zostały one w Polsce opublikowane. Pierwsze polskie próby z uprawą zerową podjął prof. B. Świętochowski w 1964 roku po zwiedzeniu doświadczeń w Jaelots Hill, koncernu I.C.I., produkującego rewelacyjne naonczas herbicydy Gramoxone i Reglone (diquat i paraquat). W założonym na Swojcu pionierskim doświadczeniu zastąpił je łatwiej u nas dostępnym Simazinem, zastosowanym najpierw w monokulturze kukurydzy a następnie w uprawie jej jako plonu wtórego po mieszance ozimej. Prawie jednocześnie zainteresował się kontrastowymi pod względem działania na glebę maszynami aktywnymi. Przyczyniło się to do podjęcia doświadczeń monokulturowych w celu przyspieszenia zmian właściwości gleby pod wpływem stale powtarzanych wariantów uprawy. Już u schyłku życia zainteresował się techniką agrolotniczą, a zwłaszcza aerosiewami, badanymi przez Radomską w kilku PGR w latach 70-tych. Problematyka uprawy roślin w badaniach i poglądach
Profesora Bolesława Świętochowskiego Od
samego początku pracy naukowej prof. B. Świętochowski zajął się
problematyką uprawy różnych gatunków roślin. Pierwszym obiektem był
ziemniak, którego potrzeby nawozowe badał on na glebie mineralnej w
Skierniewicach, a następnie – na torfach w Sarnach. Określił również wpływ
pory sadzenia na plonowanie. Ciekawym elementem tych badań jest ocena wpływu różnych
zabiegów na wartość sadzeniakową bulw poprzez określenie wielkości i jakości
plonów uzyskanych z różnie nawożonych, bądź sadzonych w różnych
terminach sadzeniaków. Uprawą ziemniaka interesował się też podejmując
prace nad uprawą i zagospodarowaniem torfowisk w Sarnach, określając właściwe
zabiegi uprawowe i system ich nawożenia oraz wykazując niższą tam wartość
przedplonową ziemniaków, związaną z większym zachwaszczeniem. Stwierdził
też odmienną reakcję ziemniaka na odczyn gleby na torfach niż na glebach
mineralnych. Kolejne prace dotyczyły tytoniu. Wobec braku doświadczeń polskich nad znaczeniem fosforu dla tej rośliny prowadził takie badania w Zakładzie Doświadczalnym Uprawy Tytoniu w Piadykach, wykazując potrzebę jej nawożenia tym składnikiem. Doświadczenia odmianowe z machorką oraz tytoniami papierosowym i cygarowym, prowadzone przez 3 lata - także u wielu plantatorów, posłużyły do sformułowania ważnych i pogłębionych wniosków i opinii. Między innymi w związku z występowaniem bakteriozy wskazuje prof. Świętochowski na potrzebę wyhodowania krajowych linii gdyż materiały zagraniczne, odporne tam, gdzie zostały wyhodowane, w Polsce ulegają porażeniu. W podsumowaniu stwierdza m. in., że sama praca hodowlana bez racjonalnych metod uprawy, nawożenia i przetwarzania surowca z uwzględnieniem zachodzących w nim zmian fizjologicznych nie może dać zadawalających rezultatów bez adaptacji do polskich warunków. Potrzeba
poznania procesów fizjologicznych, zachodzących w roślinach pod wpływem różnych
zabiegów, wyraża się w badaniach dodatkowych towarzyszących wszystkim
przedstawionym powyżej pracom. Określane są: skład chemiczny, właściwości
fizyko-chemiczne soku jak pH, aktywność katalazy i amylolityczna, oraz cechy
morfologiczne roślin. Chemiczne analizy plonu pozwalają na bardzo wnikliwą
ocenę wartości surowca, a zwłaszcza tytoniu. W badaniach tych prof. Świętochowski
stosował najnowsze metody, po które sięgał często do opracowań z innych
dziedzin wiedzy. Korzystanie z osiągnięć różnych dyscyplin naukowych w
badaniach rolniczych cechowało działalność Profesora przez cały okres jego
pracy. Z
upływem lat tematyka jego prac obejmowała coraz więcej zagadnień ogólnych,
ale nadal interesowała Profesora problematyka uprawy pewnych gatunków i grup
roślin, a zwłaszcza – roślin pastewnych. W placówkach wrocławskich zarówno
na Uczelni jak i w Instytucie ( PINGW, następnie IUNG) inicjuje szeroką sieć
doświadczeń polowych nad uprawą poplonów ozimych. Porównywane są w nich różne
rośliny poplonowe i ich mieszanki, sposoby uprawy, nawożenie, terminy zbioru.
Charakterystyczne jest w tych pracach rozpatrywanie łącznej wydajności
ogniwa: poplon ozimy – plon wtóry, decydującej o tym, czy wprowadzenie
poplonu istotnie zwiększa produkcję w zmianowaniu. Wyniki tych doświadczeń
wykazały wyższość żyta nad mieszankami z wyką i inkarnatką. Inną grupą
roślin pastewnych były wieloletnie motylkowate - lucerna i koniczyna czerwona
w zasiewach jednogatunkowych i w mieszankach z różnymi trawami. Porównywał
ich wydajność i wartość przedplonową dla roślin jednorocznych w dużej
serii doświadczeń polowych. Do bardziej szczegółowych prac nad roślinami
motylkowatymi Profesor wybierał zagadnienia kluczowe - sposób i termin siewu.
Ponieważ tradycyjne wsiewanie w jare rośliny zbożowe często powoduje
przepadanie wsiewek, podejmował próby jesiennego wsiewania koniczyny czerwonej
w zboża ozime oraz – zasiewu lucerny bez rośliny ochronnej. Prace te
kontynuowali w IUNG-u jego uczniowie Jelinowska, Jelinowski i Sienkiewicz. Z
inspiracji Profesora badano też wpływ na wydajność i trwałość lucerny częstotliwości
koszenia, które wykazały ścisły związek między fazą rozwojową rośliny a
jej wrażliwością na termin koszenia i zdolnością odrastania. Prócz wniosków
dla praktyki ciekawą była interpretacja Profesora tych wyników teorią
Krenkego. W
podejmowanych badaniach Profesor dążył do głębszego wyjaśnienia problemu
przez analizę procesów fizjologicznych w roślinach, stosując też nowoczesne
metody badawcze innych dyscyplin. Budząc zainteresowanie danym tematem
specjalistów z różnych dziedzin tworzył interdyscyplinarne zespoły. Cenną
cechą umysłowości Profesora było rozpatrywanie zagadnień szczegółowych z
perspektywy całościowej - w nawiązaniu do całokształtu gospodarstwa
rolnego, podnoszące wartość jego bogatego dorobku. Studia nad opartą na płodozmianach organizacją gospodarstw
wielkoobszarowych Prekursorskie prace na temat organizacji gospodarstw wprowadził do
polskiej literatury w pierwszej połowie XIX w. wybitny uczony Michał
Oczapowski. Zagadnieniami ekonomiki i organizacji gospodarstw w szerszym
zakresie zajęła się nauka polska z początkiem XX wieku, jednak rozwinięte
zostały dopiero po I wojnie światowej [2]. Odegrało w tym rolę powołanie
Wydziału Ekonomiki Rolnej (1926) w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa
Wiejskiego oraz katedr na uczelniach rolniczych, zajmujących się tą
problematyką. Znanymi specjalistami byli profesorowie: Franciszek Bujak, Stefan
Surzycki, Stefan Schmidt. Wacław Ponikowski, Witold Staniewicz, Stefan Moszczeński
oraz Wiktor Schramm. Rozwój nauki o organizacji gospodarstw po II wojnie jest nierozerwalnie
związany z działalnością Profesora Bolesława Świętochowskiego. Cechą wyróżniającą
jego prace było oparcie ich o gospodarkę płodozmianową, uwzględniającą
przesłanki ekonomiczne i przyrodnicze. Pierwsze wytyczne zamieścił w
pionierskim podręczniku „Ogólna uprawa roślin”, który był przygotowany
w maszynopisie jeszcze w dublańskim okresie. Profesor zdefiniował w nim
podstawowe pojęcia jak zmianowanie, płodozmian, elementy, ogniwa i człony
zmianowania, przedplon, roślina następcza, rotacja zmianowania, oraz „polski
system gospodarki płodozmianowej”. Stał się on swego rodzaju
przeciwstawieniem lansowanemu później - z przyczyn politycznych -
„trawopolnemu systemowi” wg Wiliamsa. Całościową
problematykę organizowania i urządzania gospodarstw rolnych, uwzględniającą
powiązania między produkcją roślinną, zwierzęcą i przemysłem rolnym z
wynikami ekonomicznymi gospodarowania, zawiera podręcznik „Wytyczne do
wprowadzania płodozmianów” [8], - napisany w 1955 r. ze specjalistami Sekcji
Płodozmianowej IUNG, o objętości 380, w II wydaniu 600 stron. Podaje bowiem
m. in. liczne przykłady dla konkretnych gospodarstw, opracowane przy
zastosowaniu różnej metodyki planowania. Dzięki
nagromadzonej wiedzy w tej dziedzinie prof. B. Świętochowski wystąpił z
inicjatywą powołania przy Ministerstwie Rolnictwa Biura projektowego urządzania
państwowych gospodarstw wielkoobszarowych. Odegrało ono znaczącą rolę w
modernizacji produkcji rolnej w Polsce. Wskazania ekonomiczno-organizacyjne w poradnikach wydawanych od 1946 r.
dla rolników-osadników na Dolnym Śląsku wyrażały społeczne zaangażowanie
Profesora w zagospodarowanie Ziem Zachodnich. Zyskały mu uznanie i podniosły
jego autorytet naukowy i obywatelski. W
urządzaniu gospodarstw ważnym zadaniem jest zapewnienie wzrostu żyzności
gleb, toteż prof. Świętochowski zainicjował badania nad ilością i jakością
resztek pożniwnych, wpływem roślin i agrotechnicznych zabiegów na strukturę,
właściwości chemiczne i fizyczne gleby, zachwaszczenie, stan sanitarny łanu,
jak też - nad zapobieganiem erozji gleb. Kompleksową odpowiedź na pytania
dotyczące wielkości i jakości plonu, porównania nakładów z wartością
plonów oraz wykorzystania i przeznaczenia plonów miały dać statyczne doświadczenia
płodozmianowe. Przykładem tego jest doświadczenie przeciwerozyjne w Zakładzie
Doświadczalnym IUNG w Ławicy-Narożno w Sudetach Kłodzkich. Na stoku o
powierzchni ok. 25 ha porównywano 5 różnych płodozmianów z 15 gatunkami roślin.
Wysokość stoku wynosiła od 340 u podnóża do 400m n.p.m., a spadki 14,5 -
18,6%. Na wierzchowinie i w partii dolinowej założono stacje meteorologiczne.
Przez 10 lat badano glebochronne działanie poszczególnych roślin oraz ich
reakcję na zmienność glebową i warunków klimatycznych, występującą na
stoku. Oceniano wielkość plonów i ich wierność, opłacalność uprawy oraz
zmiany w zasobności gleb na poszczególnych płodozmianach. Uzyskane wyniki [8]
były podstawą opracowania założeń dla racjonalnej organizacji gospodarstw
na terenach górskich w Sudetach. Umiejętność
wdrażania do praktyki wyników badań naukowych była cechą szczególną
Profesora Świętochowskiego jako uczonego – pracownika nauki. Takiego wiązania
nauki z praktyką uczył współpracowników i liczne grono uczniów, kontynuujących
jego podejście w swoich pracach. Komitet ds. Podniesienia Żyzności i Produktywności Gleb Lekkich Utworzonemu
w II Wydziale Nauk Rolniczych PAN Komitetowi, zajmującemu się tymi glebami,
przewodniczył prof. Świętochowski ( 1954-73), a sekretarzem był autor
niniejszej wzmianki. Dotowane przez Komitet badania prowadziło wiele placówek
uczelni rolniczych i Instytutów Resortowych, gdyż gleby lekkie i bardzo lekkie
stanowią w Polsce około 50 % gruntów ornych. Sprawozdania z badań stanowiły
bogaty materiał dokumentacyjny, redagowany przez członków Komitetu i
opublikowany w 16 Zeszytach Problemowych Postępów Nauk Rolniczych PAN razem z
materiałami z organizowanych przez Komitet konferencji krajowych i międzynarodowych
– w łącznej liczbie 16 Zeszytów w latach 1956-89. Wykonawcy mogli też
realizować prace doktorskie i habilitacyjne swoich współpracowników.
Centralnym ośrodkiem tych badań stał się od 1955 r. Zakład Doświadczalny
IUNG w Laskowicach Oławskich (obecnie Jelcz-Laskowice) 25 km od Wrocławia. Świetnie
wyposażony (hala wegetacyjna, stacja meteorologiczna, laboratorium do badań
fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych, a z czasem obiekt do badań
izotopowych) z liczną kadrą specjalistów z kilku dziedzin, był też
zaopatrywany w najnowszy importowany sprzęt rolniczy. Mimo zawieszenia Komitetu
w 1975 r. Zakład Uprawy Roli w Laskowicach kontynuuje swoją naukową działalność.
Współpraca z gospodarką narodową Prócz poradnictwa dla osadników przesiedlonych zza Buga, „Zaleceń rolniczych dla Dolnego Śląska” i „Zaleceń agrotechnicznych” dla całego kraju, wydawanych systematycznie, ważną dla gospodarki była zespołowo opracowana rejonizacja rolnicza Dolnego Śląska. Efektem lustracji wielu Państwowych Gospodarstw Rolnych w latach 1953-55 były opracowane przez Profesora wskazówki dla Zjednoczeń PGR we Wrocławiu, Olsztynie, Koszalinie, Rzeszowie i Zielonej Górze oraz udział w szkoleniach kadry. Zupełne novum w pracach Profesora stanowi problem rekultywacji hałd kopalń odkrywkowych węgla brunatnego (1963 r.). Po pierwszym etapie badania starych zwałowisk w tzw. Worku Turoszowskim, w tym - składu mechanicznego, właściwości fizycznych i chemicznych warstw wierzchnich oraz próby zadrzewień osuwających się skarp - objęto nimi zdewastowane tereny szeregu kopalń odkrywkowych w Polsce centralnej. Na nich oparł Profesor wieloetapowy program rekultywacji także dla planowanych kopalń węgla brunatnego, m.in. w Bełchatowie. Zaczynał się on analizami próbek materiału ziemnego z wierceń geologicznych pod kątem ich właściwości chemicznych, fizycznych i możliwości uzdatnienia – w doświadczeniach wazonowych - dla roślin, by pokrywać hałdy wybraną warstwą nadkładu. Jak zawsze zainteresowany modernizacją techniki rolniczej, podjął Profesor badania prototypów aktywnych maszyn uprawowych, konstruowanych w Przemysłowym Instytucie Maszyn Rolniczych w tym pługofrezarki, których efektem była m. in. moja praca habilitacyjna i kilka prac doktorskich. Działalność dydaktyczna Najkrótszą syntezą efektów działalności nauczyciela akademickiego jest statystyka wykształconych przez niego kadr. Jeszcze w Dublanach Prof. B. Świętochowski promował swego pierwszego doktora - Grigorija Kijaka - w przyszłości cenionego profesora i Zasłużonego Pracownika Nauki, a już w we Wrocławiu dr Witolda Niewiadomskiego – w przyszłości trzykrotnego doctora honoris causa, organizatora i prezesa Polskiego Towarzystwa Nauk Agrotechnicznych (obecnie honorowego). Spośród 39 doktorów 15 zostało profesorami i wielu docentami po habilitacji pod kierownictwem Profesora; nadto wypromował 88 magistrów. Jego wielokrotnie wydawane podręczniki akademickie służyły kolejnym pokoleniom studentów przez ponad 50 lat, a szereg innych, zwłaszcza wspomniane „Wytyczne...” [8], czy dwukrotnie wydana z udziałem Z. Golonki, A. Goosa i M. Radomskiej „Uprawa roślin” (1955 i 1957 r.), rozdziały w „Agrotechnice” kształciły całe piony służby rolnej. Ostatnią pozycją dydaktyczną są „Materiały pomocnicze z ekologii roślin dla studentów V roku Wydziału Rolniczego”, WSR Wrocław, 1971. Opinie o Profesorze Bolesławie Świętochowskim „Indywidualność w nauce polskiej wielkiego formatu. Gdy był wśród nas – społeczności zawodowej, Swych uczniów, czy wśród młodzieży – zadziwiał wytrwałością, umiejętnością mobilizacji sił, godną szacunku wewnętrzną dyscypliną, budzącą uznanie i autorytet erudycją. ...dociekliwy twórca, sprawiedliwy wychowawca młodzieży i licznego grona nauczycieli akademickich, organizator placówek badawczych, świetnie rozumiejący społeczne funkcje uczonego, postać o nieskazitelnej prawości charakteru. Tak oto utrwaliła się w mojej świadomości sylweta człowieka nauki, którego osobliwości działania zaszeregowują do wybitnych”. Takimi słowami scharakteryzował naszego wielkiego Mistrza Prof. dr hab. multi dr h.c. Witold Niewiadomski [3]. „Gwiazdą pierwszej wielkości na dublańskim naukowym nieboskłonie bezsprzecznie był wybitny uczony połowy XX stulecia prof. dr Bolesław Świętochowski, wieloletni kierownik katedry uprawy roli i roślin, dziekan wydziału, znany doświadczalnik i organizator nauki” – pisze Jurij Tokarskij, autor monografii o historii studiów rolniczych w Dublanach 1856–1946, opartej na źródłach archiwalnych, a wydanej w 1996 roku. Obecny Rektor Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Rolniczego w Dublanach prof. Wołodymir Snitynskij wymienia jako najwybitniejsze postacie w dziejach Dublan profesorów: Kazimierza Miczyńskiego seniora, Józefa Mikułowskiego-Pomorskiego, Kazimierza Szulca, Dezyderego Szymkiewicza i Bolesława Świętochowskiego (folder z 1999 r.). O miejscu Profesora w tym szeregu zadecydował układ chronologiczny, co podaję do wiadomości czytelnikom nie znającym 1,5 wieku historii Dublan. Bibliografia
|
| Strona główna |
|