SKAŁY GRUBOOKRUCHOWE (PSEFITY)

Do psefitów zaliczane są skały o przeciętnej średnicy ziarn przekraczającej 2 mm. Ich
najważniejszymi przedstawicielami są: gruzy, żwiry, brekcje i zlepieńce.

GRUZY

Gruzy są skałami psefitowymi luźnymi, zbudowanymi z okruchów ostrokrawędzistych.
Najczęściej są to utwory rezydualne lub powstałe w warunkach denudacyjnych. Przykładem gruzów mogą być np. piargi powstałe u wylotów żlebów. Utwory gruzowe mogą składać się z okruchów pochodzących z jednego lub wielu rodzajów skał, co decyduje o ich składzie mineralnym.
W wyniku wietrzenia gruzów powstają płytkie, silnie szkieletowe gleby, zbyt suche i
przewiewne. Zasobność tych gleb zależy od rodzaju okruchów tworzących skałę macierzystą, najczęściej jednak jest ona bardzo niska.

ŻWIRY

Żwiry są skałami psefitowymi luźnymi, zbudowanymi z okruchów obtoczonych. Ich
powstawanie związane jest najczęściej z działalnością lodowca (żwiry zwałowe i fluwioglacjalne) lub z działalnością wód płynących (żwiry aluwialne). Utwory żwirowe mogą składać się z okruchów pochodzących z jednego lub wielu rodzajów skał, co decyduje o ich składzie mineralnym.
Przydatność użytkowa gleb powstałych ze żwirów jest niska, one trudne do uprawy,
suche i mało zasobne.

BREKCJE

Brekcje są skałami psefitowymi scementowanymi, powstałymi w wyniku diagenezy gruzów.
Spojone mogą być lepiszczem właściwym, np. wapiennym, żelazistym lub detrytycznym, powstałym z silnie roztartego materiału o składzie podobnym do okruchów. Brekcje mogą mieć różny skład petrograficzny. Znane są brekcje jednoskładnikowe i polimiktyczne (wieloskładnikowe). Do najczęściej spotykanych odmian brekcji należą:

Gleby powstałe w wyniku wietrzenia brekcji mają najczęściej charakter żwirów
gliniastych, a ich wartość w dużej mierze warunkuje rodzaj lepiszcza.

ZLEPIEŃCE

Zlepieńce są skałami psefitowymi zwięzłymi, powstałymi w wyniku diagenezy żwirów.
Spojone mogą być lepiszczem właściwym, np. wapiennym, żelazistym lub detrytycznym, powstałym z silnie roztartego materiału o składzie podobnym do okruchów . Zlepieńce mogą mieć rozmaity skład petrograficzny. Znane są zlepieńce jednoskładnikowe (np. zlepieńce kwarcowe lub wapienne), częściej jednak mają charakter polimiktyczne (wieloskładnikowy).
W wyniku wietrzenia zlepieńców powstają gleby o charakterze żwirów gliniastych, o
wartości warunkowanej przede wszystkim rodzajem spoiwa.


Powrót do strony głównej