Siarczki i siarkosole

SIARCZKI I SIARKOSOLE

W przyrodzie znanych jest około 200 minerałów należących do tej grupy. Najliczniej
występują związki siarki z żelazem, a także cynkiem, ołowiem, miedzią i srebrem. Przeważająca ilość siarczków występuje w złożach kruszcowych pochodzenia hydrotermalnego. Mogą się one także tworzyć w warunkach osadowych. Ta grupa minerałów ma istotne znaczenie gospodarcze. Najważniejszymi jej przedstawicielami są piryt i markasyt, galenit, sfaleryt , chalkozyn i chalkopiryt.
PIRYT FeS₂
CECHY MAKROSKOPOWE :: Postać występowania: piryt krystalizuje w układzie regularnym.; Pokrój kryształów: izometryczny, kryształy w postaci sześcianów lub dwunastościanów pięciokątnych.; Barwa: mosiężnożółta, niekiedy złocista.; Połysk: metaliczny.; Rysa: czarna.; Twardość: 6 - 6,5.; Łupliwość: brak, przełam muszlowy.; Gęstość: 4,9 - 5,2 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Pod względem chemicznym piryt jest dwusiarczkiem żelazawym o zawartości siarki
53,4%. Zawiera domieszki innych metali, w tym złota. Piryt jest najbardziej rozpowszechnionym minerałem z grupy siarczków. Występuje w skałach magmowych, złożach hydrotermalnych, a także w skałach i złożach pochodzenia osadowego.
MARKASYT FeS₂
CECHY MAKROSKOPOWE:: Postać występowania: markasyt krystalizuje w układzie rombowym.; Pokrój kryształów: kryształy słupkowe lub tabliczkowe.; Barwa: bladomosiężnożółta, z odcieniem zielonym.; Połysk: metaliczny.; Rysa: szara do czarnej.; Twardość: 6,5.; Łupliwość: brak.; Gęstość: 4,6 - 4,9 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Markasyt stanowi nietrwałą modyfikację pirytu. W podwyższonych temperaturach
przechodzi nieodwracalnie w piryt.Markasyt jest minerałem dość pospolitym, lecz nie tak rozpowszechnionym jak piryt. Spotkać go można w utworach żyłowych, hydrotermalnych niskotemperaturowych. Najczęściej jednak występuje w utworach osadowych np. wapieniach, marglach, skałach ilastych, a także w pokładach węgla w postaci konkrecji.: GALENIT PbS
CECHY MAKROSKOPOWE:: Postać występowania: galenit krystalizuje w układzie regularnym.; Pokrój kryształów: kryształy sześcienne w kombinacji z ośmiościanami, często osiągające znaczne rozmiary.; Barwa: ołowianoszara.; Połysk: metaliczny.; Rysa: szaroczarna.; Twardość: 2,5 - 3,0.; Łupliwość: doskonała, kostkowa.; Gęstość: 7,4 - 7,6 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Galenit jest dwusiarczkiem ołowiu, o zawartości tego pierwiastka 86,6%. Często zawiera
domieszki srebra dochodzące do 1%. Jest on najpospolitszym minerałem zawierającym ołów. Występuje w skupieniach ziarnistych, naciekowych oraz w postaci wpryśnięć w innych minerałach. Często obecny jest w złożach hydrotermalnych oraz w złożach typu osadowego. W Polsce występuje w złożach cynkowo-ołowiowych obszaru śląsko-krakowskiego.
SFALERYT ZnS
CECHY MAKROSKOPOWE:: Postać występowania: sfaleryt krystalizuje w układzie regularnym.; Pokrój kryształów: kryształy najczęściej dwunastościenne w kombinacji z; czworościanami.; Barwa: bladożółta, żółtobrunatna do czarnej, w zależności od zawartośći domieszek żelaza.; Połysk: na ścianach kryształów diamentowy, w zbitych skupieniach tłusty .; Rysa: biała, przy większych zawartościach żelaza żółta do brunatnej.; Twardość: 3,5 - 4,0.; Łupliwość: bardzo dobra.; Gęstość: 3,9 - 4,1 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Sfaleryt jest siarczkiem cynku o ogólnej zawartości tego pierwiastka 69%. Często
zawiera izomorficzne domieszki żelaza (do 20%) i kadmu (do 0,5%). Zwykle tworzy zbite, ziarniste, nerkowate formy naciekowe bądź wrostki i wpryśnięcia w innych minerałach. Powstaje on w złożach hydrotermalnych a także w warunkach osadowych w środowisku redukcyjnym. Sfaleryt jest głównym źródłem cynku, w Polsce występuje w złożach cynkowo-ołowiowych obszaru śląsko-krakowskiego.
CHALKOZYN Cu₂S
CECHY MAKROSKOPOWE:: Postać występowania: chalkozyn krystalizuje w układzie rombowym.; Pokrój kryształów: kryształy w postaci krótkich, pseudoheksagonalnych słupków lub; grubych tabliczek.; Barwa: ciemnoszara.; Połysk: metaliczny.; Rysa: czarna do ciemnoszarej, połyskująca.; Twardość: 2,5 - 3,0.; Łupliwość: brak, przełam muszlowy.; Gęstość: 5,5 - 5,8 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Chalkozyn jest siarczkiem miedzi, o ogólnej zawartości tego pierwiastka 79,8%.
Występuje głównie w skupieniach zbitych, tworzy także naloty na innych minerałach kruszcowych. Powstaje jako produkt krystalizacji z wód hydrotermalnych w temperaturach dość niskich lub w warunkach osadowych w środowisku redukcyjnym. Chalkozyn jest ważnym kruszcem miedzi, występującym na terenie zagłębia miedziowego niecki północno sudeckiej (rejon Bolesławca) oraz zagłębia legnicko-głogowskiego (monoklina przedsudecka).
CECHY MAKROSKOPOWE:: Postać występowania: chalkopiryt krystalizuje w układzie trygonalnym.; Pokrój kryształów: pseudoregularny (pseudoośmiościenny). Najczęsciej tworzy skupienia zbite, drobnokrystaliczne w formie wpryśnięć i naskorupień.; Barwa: mosiężnożółta lub złocistożółta, często z barwami naleciałymi.; Połysk: metaliczny.; Rysa: zielonawoczarna.; Twardość: 3,5 - 4,0.; Łupliwość: brak, przełam nierówny.; Gęstość: 4,1 - 4,3 g ^. cm^-1.
WYSTĘPOWANIE: Chalkopiryt jest siarczkiem miedzi i żelaza, o zawartości Cu 34,5%. W przyrodzie występuje
powszechnie. Jest jednym z ważniejszych kruszców miedzi. Obecny jest w utworach pochodzenia hydrotermalnego i osadowego, podobnie jak chalkozyn jest ważnym kruszcem miedzi w złożach dolnośląskich.

Powrót do strony głównej