WĘGLANY

Węglany są bardzo ważną i liczna grupą minerałów. Często towarzyszą złożom rudnym
lub same stanowią źródło ważnych metali.
Anion (CO3)- tworzy w węglanach połączenia z kationami metali takich jak magnez,
żelazo, wapń, cynk, mangan, ołów, miedź, a niekiedy także z anionami dopełniającymi - (OH)-,
(Cl)- .
Najważniejszymi przedstawicielami węglanów są: kalcyt, dolomit, syderyt i magnezyt

KALCYT CaCO3
CECHY MAKROSKOPOWE:
Postać występowania: kalcyt krystalizuje w układzie trygonalnym.
Pokrój kryształów: kryształy dobrze wykształcone, nieraz znacznych rozmiarów,
odznaczające się bogactwem postaci.
Barwa: najczęściej bezbarwny, biały, szary, brunatny lub rozmaicie zabarwiomy przez
domieszki chemiczne i mineralne.
Połysk: szklisty.
Rysa: biała.
Twardość: 3,0 - wzorcowa w skali Mohsa.
Łupliwość: doskonała.
Gęstość: 2,6 - 2,8 g . cm-1.
Inne właściwości: silnie burzy z 10% HCl.
WYSTĘPOWANIE
Kalcyt jest ważnym minerałem skałotwórczym. Tworzy on bardzo urozmaicone formy
skupień. Oprócz skupień ziarnistych, zbitych i włóknistych występują formy naciekowe - stalaktyty i stalagmity. Minerał ten jest głównym składnikiem osadowych skał wapiennych, pochodzenia zarówno organicznego jak i chemicznego. Obecny jest w złożach żyłowych pochodzenia hydrotermalnego. W grupie skał metamorficznych stanowi podstawowy składnik marmurów.
W glebach kalcyt odgrywa również bardzo istotną rolę, wpływając na szereg ich właściwości
(przede wszystkim przedziwdziała zakwaszaniu gleb, działa również strukturotwórczo).
W warunkach klimatu humidowego kalcyt jest łatwo wypłukiwany w głąb profilu glebowego,
ze względu na łatwą rozpuszczalność w roztworze kwasu węglowego. W klimacie aridowym dochodzi do nagromadzenia dużych jego ilości w górnych poziomach profilu glebowego.
 
DOLOMIT CaMg(CO3)2
CECHY MAKROSKOPOWE:
Postać występowania: dolomit krystalizuje w układzie trygonalnym.
Pokrój kryształów: kryształy romboerdyczne.
Barwa: biała, szara, żółtawa, brunatna aż do prawie czarnej, w zależności od domieszek.
Połysk: szklisty lu perłowy.
Rysa: biała.
Twardość: 3,5 - 4,0.
Łupliwość: doskonała.
Gęstość: 2,85 - 2,95 g . cm-1.
Inne właściwości: burzy z 10% HCl po sproszkowaniu lub po podgrzaniu kwasu.
WYSTĘPOWANIE
Dolomit jest solą podwójną MgCO3 . CaCO3, prawie zawsze zawierającą domieszki
żelaza, czasem również cynku, niklu i kobaltu.
Jest on głównym składnikiem skał o tej samej nazwie tj. dolomitów, a także
marmurów dolomitowych. Znany jest ponadto z żyłowych utworów hydrotermalnych.
 
SYDERYT FeCO3
CECHY MAKROSKOPOWE:
Postać występowania: syderyt krystalizuje w układzie trygonalnym.
Pokrój kryształów: rzadko tworzy kryształy romboerdyczne, niewielkie.
Barwa: w stanie świeżym żółtawoszara, w stanie zwietrzałym - brunatna.
Połysk: szklisty lub perłowy.
Rysa: biaława.
Twardość: 3,5 - 4,5.
Łupliwość: doskonała.
Gęstość: 3,7 - 3,9 g . cm-1.
Inne właściwości: po sproszkowaniu silnie burzy z kwasem solnym.
WYSTĘPOWANIE
Syderyt jest ważną rudą żelaza, o zawartości tego pierwiastka około 48,3%. Występuje
w skupieniach drobnokrystalicznych, zbitych. Jest obecny w skałach osadowych, w pęcherzach pogazowych skał wulkanicznych, żyłach pochodzenia hydrotermalnego. Może także tworzyć konkrecje i pokłady w utworach pochodzenia sedymentacyjnego i torfach.
 
MAGNEZYT MgCO3
CECHY MAKROSKOPOWE:
Postać występowania: magnezyt krystalizuje w układzie trygonalnym.
Pokrój kryształów: rzadko tworzy kryształy.
Barwa: bywa bezbarwny, biały, czasem brunatny lub czerwonawy, w dależności od domieszek (głównie żelaza).
Połysk: szklisty.
Rysa: biała.
Twardość: 4,0 - 4,5.
Łupliwość: doskonała.
Gęstość: 3,0 g . cm-1.
Inne cechy: po sproszkowaniu silnie burzy z kwasem solnym.
WYSTĘPOWANIE
Magnezyt występuje w skałach osadowych, dolomitach, a także w postaci żył w
zwietrzałych skałach serpentynitowych.
Magnezyt wypalony służy do wyrobu materiałów ogniotrwałych, specjalnych cementów i
izolatorów elektrycznych, znajduje również zastosowanie w przemyśle papierniczym.

Powrót do strony głównej