Spis treści Skorowidz Poziom główny Poziom nadrzędny Wstecz Dalej

Spis literatury

Spis literatury jest rodzajem listy. Ponieważ istotą każdej listy jest powtarzanie się układu elementów, idealnym rozwiązaniem byłoby użycie osobnych znaczników dla każdego pola opisu bibliograficznego: nazwiska autora, tytułu, nazwy wydawcy, miejsca i roku wydania, uwag. Niestety, HTML jest zbyt ubogi, by zawierał odpowiednie znaczniki na każdą okazję. Nie pozwala także na definiowanie własnych znaczników. Zawsze jednak można użyć klas stylów.

Zasady automatycznego formatowania poniższego spisu są określone zestawem klas stylów. Obejmują one nie tylko dobór czcionek, ale także znaki interpunkcyjne oddzielające od siebie typowe fragmenty opisu.

Cały spis jest zorganizowany jako lista numerowana (element ol). Dla umożliwienia formatowania spisu literatury inaczej, niż wszystkich innych list numerowanych (np. wielkość czcionki), zdefiniowałem klasę stylu o nazwie spislit. Jest to sensowne, gdyż w jednej pracy można umieścić kilka spisów literatury, np. po każdym rozdziale.

Do opisu tytułu pozycji bibliograficznej zastosowałem element znakowania logicznego cite, przeznaczony właśnie do tytułów. Obszarowi tego elementu nadałem właściwości wizualne, obowiązujące w całym dokumencie (choćby po to, żeby tytuły w tekście i w spisie wyglądały tak samo). Jednak zastosowanie elementu cite wewnątrz zakresu klasy spislit automatycznie wygeneruje przy jego zakończeniu znak średnika i spację. Ta własność obowiązuje tylko w zakresie klasy spislit.

Decyzja, by po tytułach następowały kropki, a nie średniki, wymaga zmiany tylko jednego znaku w tylko jednym miejscu źródłowego tekstu dokumentu.

W wielu tytułach ujętych w spisie występują skróty pełniące rolę nazw własnych. Zostały one oznakowane elementem acronym, podobnie jak wszystkie takie skróty występujące w tekście. Wpis w zestawie stylów wymusza, by skróty te były w tytułach składane czcionką tego samego kroju, co cały tytuł, lecz kontrastującej odmiany (prostej).

Pozostałym powtarzalnym częściom opisu bibliograficznego nie odpowiada żaden element znakowania logicznego zdefiniowany w HTML. Dlatego posłużyłem się elementem ogólnego przeznaczenia span, uzupełnionego wskazaniem zdefiniowanej przez mnie klasy stylu, osobnej dla nazwiska autora (klasa autor), nazwy wydawcy (klasa wydawca) i uwag dodatkowych (klasa uwagi). Opis można rozbudować o inne elementy.

Klasę stylu uwagi zaprojektowano tak, by objęty nią tekst nie był widoczny na wydruku. Zatem tekst źródłowy to coś więcej, niż wydruk.

Dodatkowo każdy element spisu ma unikalny identyfikator, by można go było użyć jako punkt docelowy odsyłacza umieszczonego w tekście. Zdecydowałem, by każdy identyfikator pozycji bibliograficznej rozpoczynał się ciągiem znaków „bib-”. Taka konwencja pozwoli szybko odróżnić rozsiane w tekście odsyłacze do spisu literatury od innych odsyłaczy umieszczonych w pliku źródłowym.

Struktura przedstawionego spisu przypomina strukturę tabeli bazy danych. Mimo ograniczeń narzuconych przez zastosowany język formatowania (np. kolejność tekstów na wydruku zależy od kolejności w pliku źródłowym) udało się osiągnąć efekt oddzielenia opisu warstwy znaczeniowej od opisu warstwy wizualnej. W środowiskach dających możliwość definiowania własnych znaczników (np. za pomocą metajęzyka XML) ten sam efekt można osiągnąć łatwiej i w bardziej elegancki sposób. W środowiskach edytorów wizualnych sposób postępowania może być analogiczny do przedstawionego tutaj, może też wykorzystywać gotowe narzędzia przeznaczone specjalnie do tworzenia i zarządzania spisami literatury.


  1. L. Lemay Język HTML-4 Helion, Gliwice 1998 Podręcznik zorientowany praktycznie. Niespecjalnie dobry, chociaż łatwo się czyta.
  2. C. Musciano, B. Kennedy HTML i XHTML – przewodnik encyklopedyczny Helion, Gliwice 2002 Najlepsza znana mi dostępna obecnie (2002) książka o HTML-u. Porusza ważne zagadnienia ogólniejsze od nauki konkretnego języka.
  3. R. Williams PC nie jest maszyną do pisania Helion, Gliwice Sensowne wprowadzenie do edycji tekstów. Obowiązkowo.
  4. C. Harvey DOS dla opornych Oficyna Read Me, Warszawa
  5. C. Harvey Windows dla opornych Oficyna Read Me, Warszawa
  6. J.R. Levine, M. Levine Young UNIX dla opornych Oficyna Read Me, Warszawa
  7. I.O. Angell Wprowadzenie do grafiki komputerowej WNT, Warszawa
  8. J. Bentley Perełki oprogramowania WNT, Warszawa Sympatyczne eseje dla zainteresowanych.
  9. A. Kierzkowski Turbo Pascal. Ćwiczenia praktyczne Helion, Gliwice 2000
  10. J. Ralston Wstęp do analizy numerycznej PWN, Warszawa Bardzo trudna lektura, wymagająca obycia z matematyką. Obszerne opisowe wstępy. Polecam tylko wybrane fragmenty.
  11. N. Wirth Wstęp do programowania systematycznego WNT, Warszawa Solidne podstawy. Obowiązkowo.
© Copyright 2002–2003 by Jan Jełowicki, Katedra Matematyki Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
janj@aqua.ar.wroc.pl
http://karnet.up.wroc.pl/~jasj