SIARCZANY

Siarczanami nazywamy sole stanowiące związki metali takich jak bar, ołów, wapń,

magnez i inne z anionami zespolonymi (SO₄)^2-, niekiedy także z dodatkowymi jonami (OH)^-,
Cl ^-, (CO₃)^2-.

Najważniejszymi przedstawicielami grupy siarczanów są: gips, baryt, anhydryt i kainit.

 

GIPS CaSO₄ ^. 2H₂O

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: gips krystalizuje w układzie jednoskośnym.

Pokrój kryształów: kryształy dobrze wykształcone, nieraz znacznych rozmiarów,

o pokroju tabliczkowym, a także włóknistym.

Barwa: gips może być bezbarwny, biały, szary, lub żółtawy. Przezroczyste, czyste odmiany gipsu nazywa się selenitem, zaś drobnokrystaliczne, zbite, o białej barwie - alabastrem.

Połysk: szklisty, jedwabisty, perłowy.

Rysa: biała.

Twardość: 2,0 - wzorcowa w skali Mohsa.

Łupliwość: doskonała.

Gęstość: 2,3 - 2,4 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Gips występuje w skupieniach grubotabliczkowych, ziarnistych, zbitych, a także

włóknistych i łuskowatych. Jest on pospolitym minerałem w złożach solnych, gdzie tworzy nieraz pokłady, określane również jako gips. Powstaje głównie wskutek wytrącenia z wody morskiej, może się równiez tworzyć jako produkt uwodnienia anhydrytu .Obecność

gipsu wśród margli i łupków wapnistych tłumaczy się jako wynik działania kwasu solnego

(H₂SO₄) na węglan wapnia (kalcyt) W Polsce największe złoża gipsu występują w Niecce Nidziańskiej.

Gips stosowany jest w przemyśle cementowym jako dodatek przy produkcji cementu

portlandzkiego, częściowo wypalony jest materiałem powszechnie stosowanym w budownictwie. Dodatkowo gips znajduje zastosowanie w rolnictwie do "gipsowania" gleb słonych.

 

BARYT BaSO₄

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: baryt krystalizuje w układzie rombowym.

Pokrój kryształów: kryształy tabliczkowe lub słupkowe, odznaczające się bogactwem

postaci.

Barwa: najczęściej bezbarwny, biały, szary z rozmaitymi odcieniami.

Połysk: szklisty lub perłowy.

Rysa: biała.

Twardość: 3,0 - 3,5.

Łupliwość: bardzo dobra.

Gęstość: 4,5 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Baryt jest siarczanem baru o zawartości BaO 65,7%. Znany jest jako minerał

hydrotermajnych złóż kruszcowych. Występuje też dość pospolicie w próżniach i szczelinach skalnych oraz pęcherzykach pogazowych zastygłych law. Niekiedy tworzy również konkrecje i spoiwo w niektórych piaskowcach.

Minerał ten ma szerokie zastosowaniw w różnych gałęziach przemysłu, jest używany

m.in. do wyrobu płuczek wiertniczych, jako materiał obciążający w przemyśle papierniczym i gumowym, do wyrobu bieli w przemyśle farbiarskim, w medycynie, a także jako surowiec do wyrobu różnych soli barowych.

 

ANHYDRYT CaSO₄

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: anhydryt krystalizuje w układzie rombowym.

Pokrój kryształów: dobrze wykształcone kryształy występują rzadko.

Barwa: najczęściej bezbarwny, biały, szary z odcieniem niebieskim luu czerwonym.

Połysk: szklisty lub perłowy.

Rysa: biała.

Twardość: 3,0 - 3,5.

Łupliwość: dobra lub bardzo dobra.

Gęstość: 2,9 - 3,0 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Anhydryt jest pospolitym składnikiem złóż gipsowo-solnych pochodzenia morskiego

lub jeziornego. Często tworzy oddzielne pokłady, niekiedy o znacznych miąższościach. Poza tym może występować jako dodatkowy składnik w iłach, mułowcach i marglach. Znany jest także z pęcherzyków pogazowych law wulkanicznych.

Anhydryt, podobnie jak gips, używany jest w przemyśle cementowym. Może być także

stosowany do wyrobu kwasu siarkowego.

 

KAINIT KMgSO₄Cl ^. 3H₂O

CECHY MAKROSKOPOWE:

Postać występowania: kainit krystalizuje w układzie jednoskośnym.

Pokrój kryształów: grubotabliczkowy.

Barwa: biała, czerwonawa, żółtawa, szara, niebieska, fioletowa.

Połysk: szklisty.

Rysa: biała.

Twardość: 3,0.

Łupliwość: doskonała.

Gęstość: 2,1 - 2,2 g ^. cm^-1.

WYSTĘPOWANIE

Kainit występuje w złożach solnych. Stosowany jest w rolnictwie jako nawóz

potasowo-magnezowy.